Lezen: 60:1-6
Mattheüs 2: 1-12
Gemeente
We vieren vandaag een feest, het feest van de verschijning van de Heer, met een moeilijk woord Epifanie genoemd. Daarbij hoort het verhaal van de komst van de wijzen uit het Oosten, ook al in de traditie geworden tot een feest, het Driekoningenfeest, een feest dat uitloopt op een drama. Maar ook het Kerstfeest zal uitlopen op een drama, zijn wieg was een kribbe, zijn troon was een kruis, zongen we immers?
Bij het feest dat we vieren hoort ook de roep van Jesaja om te schitteren. Want wat een prachtige oproep klinkt ons hier tegemoet. Het is een oproep die vaak in het begin van januari wordt gelezen. Het zijn de volken, de Heidenen dus, die de schittering zien, die zich naar Jeruzalem, dat hier wordt aangesproken wenden, Koningen trekken op naar Jeruzalem zegt Jesaja.
Wie om zich heen kijkt in de wereld zal die mooie beeldspraak wel ongeloofwaardig vinden. Zoveel volken volgen toch niet de richtlijn van het gij zult niet doden, zoveel volken op de wereld laten zich toch niet iets gelegen liggen aan de vrede die de God van Israël belooft. Toch staat in dit gedeelte een sleutel voor de bevrijding van de armen die hier wordt geschilderd. Er staan nogal wat namen van volken in die bijdragen aan de bevrijding. Midjan en Efa leveren kamelen, Seba levert zelfs zeer veel kamelen beladen met wierook en goud. Kedar levert schapen en geiten, de rammen komen uit Nebajot en uit Tarsis komen de schepen die de vluchtelingen terug brengen. Bij Jesaja zijn dat dan de ballingen die uit ballingschap terug keren.
Als iedereen op die manier meedoet kan de verwoeste stad inderdaad opnieuw schitteren. Volken die delen met hen die niets hebben en opnieuw hun samenleving moeten opbouwen. Vele volkeren waren betrokken bij de bevrijding van de zwarten in Zuid-Afrika waar blanken en zwarten gevangen zaten in het systeem van Apartheid. Nelson Mandela, die zo lang gevangen zat op het Robbeneiland, schittert nog steeds als lid van het gezelschap van wijze oudere staatslieden die ons van raad kunnen voorzien. Hij is daar in gezelschap van onder meer Aartsbisschop Desmond Tutu en president Jimmy Carter. We zullen het samen moeten doen en daarmee is de oproep ook aan ons gericht. Ook wij kunnen delen en volken helpen hun samenleving in te richten volgens de richtlijnen die God aan het volk Israël in de woestijn had gegeven.
We kunnen beginnen internationale organisaties te ondersteunen bij hun werk. Wij kunnen onze politici aanspreken op hun verantwoordelijkheid en de noodzaak de onrechtvaardige tolmuren af te schaffen. Wij kunnen boodschappen doen bij Fair Trade en een begin maken met rechtvaardige handel. En waarom zouden we zelf niet opstaan en schitteren.
Een groot deel van de Christenheid viert het kerstfeest gelijk met het feest dat wij Drie Koningen noemen op 6 januari. Het verhaal dat we vanmorgen uit het Evangelie hebben gelezen is het kerstverhaal zoals Matteüs dat heeft opgeschreven. Toen Jezus was geboren in Bethlehem kwamen er magiërs in Jeruzalem aan die de nieuwe Koning van de Joden zochten. In de Rooms Katholieke Kerk spreekt men graag over drie Koningen, die heten dan ook nog Melchior, Caspar en Balthasar en zijn uiteindelijk begraven in de Dom van Keulen. Volgens de Protestantse geleerden, die het ook bij de vertaling gewonnen hebben, is het beter te spreken van “magiërs”, astrologen, hoeveel het er zijn blijft in het midden. De orde van deze magiërs werd al genoemd bij de profeet Daniël. Daar waren ze de Chaldeeën en dat volk herinnert ons aan Abraham die vertrok uit het Ur der Chaldeeën.
De magiërs van Matteüs hadden een ster gezien waarvan de verschijning werd uitgelegd als een teken dat er een nieuwe koning in Israel was geboren. Ze gingen dus naar het paleis van Herodes. Mensen die de geschiedenisboekjes hebben gelezen zullen zeggen dat Herodes in het jaar 0 al een paar jaar dood was. Dat klopt, later kwam er wel weer een andere Herodes maar in het jaar 0 was die er nog niet. In de middeleeuwen was er een monnik die het begin van de jaartelling wilde stellen op het geboortejaar van Jezus van Nazareth. Dat vergde wel wat rekenwerk en daar vergiste hij zich ook wat mee. Daarom neemt men tegenwoordig aan dat Jezus werd geboren tussen 7 en 4 voor het begin van de jaartelling. Wanneer precies is niet echt bekend en ook niet zo belangrijk.
De magiërs waren inmiddels vergeten dat je voor een echte koning van Israel niet in een paleis moet zijn maar op de akker die de familie van de Koning bij de verdeling van het land onder Jozua had gekregen en elke 50 jaar weer terug zou moeten krijgen. Daar had ook ooit de profeet Micha op gewezen. Op die manier zouden de wetten van Israel, de richtlijnen uit de woestijn, zorgen voor bevrijding van de armen. Dat duidelijk maken was ook het doel van Matteüs. Toen de magiërs hun geschenken hadden gebracht in Bethlehem snapten ze wel dat ze niet bij die koning Herodes moesten zijn, dat er heel wat anders aan de hand was en ze gingen langs een andere weg terug.
Kunnen we nu uit de sterren de toekomst voorspellen? Welnee, daar gaat het verhaal toch niet over. Dat verhaal gaat over de droom van Israel dat Koning David, het huis van David, de opvolger van David dus, door de hele wereld erkend zou worden als de echte heerser van Israel. Toen Abraham was begraven hadden Ismaël en Izaak de zonen die Abraham bij de slavin Ketura had, haar naam betekent wierook, met geschenken naar het oosten gezonden, zie, nu kwamen uit het oosten haar nakomelingen met geschenken terug. Herodes was niet langer de echte koning van Israel, de echte koning was geboren in Bethlehem zoals de profeten hadden voorzegd. In de diepste duisternis van de Romeinse bezetting, die naar eigen willekeur koningen op de troon van Israel had gezet, komt het bericht dat de hoop die profeten in het bangst van de ballingschap hadden uitgesproken vervuld zou worden. De bevrijding van de armen is eindelijk aangebroken. Toen Jezus was geboren in Bethlehem, toen begon het en vandaag de dag mogen wij er aan mee gaan doen. Dat is pas kerstfeest vieren en dat kan elke dag opnieuw.
Het verhaal van driekoningen gaat dus over twee Koningen, koning Herodes en Koning Jezus en de vraag is wie de ware Koning van Israël is, de Koning der Joden. Matteüs geeft op die vraag een heel verrassend antwoord, dat hebben we vanmorgen maar niet gelezen maar is toch belangrijk om te begrijpen wat ons wordt verteld. Die wijzen reizen via een andere weg terug naar hun land. We weten dan dat Jozef met zijn gezin vlucht naar Egypte. Jozef in Egypte, dat verhaal liep na verloop van tijd toch uit op een bevel van een Farao dat alle jongetjes geboren uit de Joden moesten worden gedood? Ook dit verhaal loopt uit op een dergelijk bevel, nu in Bethlehem. Daarmee maakt Herodes zich tot Farao en wordt duidelijk wie de echte Koning is van de Joden waar heel de wereld op af zal komen. Jezus van Nazareth.
Daarmee zit ook hier het kruis al in de kroning van Jezus van Nazareth tot Koning van de wereld. Aan ons de vraag of wij zijn richtlijnen willen en kunnen volgen, de hongerigen voeden, de dorstigen laven, de gevangenen bezoeken, de naakten kleden. In de Bergrede zal deze Koning ons leren hoe hij zijn Koninkrijk zal zien. Aan ons om daar alvast de kostbaarheden voor te leveren, datgene wat ons uit Gods hand is toegevallen. Veel heil en zegen in het nieuwe jaar, om uit te delen tot dat hij komt.
Amen
Preken 
Geef een reactie