Preek voor 13 februari in de Lucaskerk te Winkel

Lezen: Jeremia 17: 5-8

            Lucas 6:17-26

Gemeente

Populisme, dat is het toverwoord van deze dagen. Mooie woorden en mooie verhalen over onderdrukking en vrijheid. En o wat worden we onderdrukt. We mochten niet eens naar de kerk. Vrijheid moeten we hebben, volledige vrijheid. We worden telkens opnieuw verleid achter mensen aan te lopen die ons een schitterende toekomst beloven. We doen het zo gemakkelijk, luisteren naar mensen die het beter weten. Opinieleiders worden ze tegenwoordig genoemd. Uren aan televisiezendtijd worden er aan hen besteed.

Maar werden we wel onderdrukt? Door wie dan? Door een door ons zelf gekozen parlement? Door onze eigen kerkenraad die net als alle PKN kerken in Nederland besloot online te  gaan? Natuurlijk niet. In alle vrijheid kozen we er voor andere mensen niet ziek te maken, kozen we er voor ons te laten vaccineren en daarmee onze naaste lief te hebben als onszelf. En die onlinediensten waren zo slecht nog niet. Ik kom ook veel in kerken waar geen online verbinding is en in andere kerken werden die diensten door de week opgenomen. Op zondagmorgen kon ik dus online kijken. Naar de diensten uit de Regenboogkerk en Winkel die samen met Broek op Langedijk en Harenkarspel de diensten verzorgden. Dat was een vrijheid die ongekend was. Iedereen werd jalours en ja hoor. Gisteren was de Lucaskerk op de Nationale televisie.

We blijven dus gewoon maar de Bijbel lezen want uit die verhalen komt naar voren hoe de wereld in elkaar zit en wat we hebben te doen. Vroeger zei men wel dat God zich openbaart in zijn Woord maar dat is toch wat kort door de bocht en iets te eenvoudig. Die opinieleiders verkondigen de waan van de dag het zijn, net als wij allen, mensen met een beperkt blikveld, die vooral door de mode wordt bepaald. Het volk van Juda had daar ook last van. Vruchtbaarheid, daar ging het bij hen om. Goede oogsten en een overdadige rijkdom. Tegenwoordig trekken we gestreepte pakken aan en rijden we in SUV’s of andere dure auto’s. Dit gedeelte uit Jeremia waarschuwt ons voor het maken van eigen goden. Niet winst en profijt moeten ons gedrag bepalen, maar eerlijk delen en zorgen voor elkaar. De dorre struik die weggespoeld wordt in een stortbui en de boom geworteld aan stromend water moeten zelfs stedelingen onder ons nog kunnen aanspreken. Zoek daarom naar mensen met wie je kunt delen, die je kunt bevrijden van de zucht naar meer en steeds meer, of die je echt nodig hebben die je met je eigen lichaam en gedrag kan beschermen. Dat levert uiteindelijk veel en veel meer op.

Jezus van Nazareth was ook zo’n opinieleider. Hij hield de mensen voor hoe zich te gedragen. Maar ze kwamen met zo veel dat hij soms geen tijd had om te eten. Daarmee kun je de hele wereld dus niet bereiken. Hij was daarom een nacht gaan bidden. En vroeg in de morgen wees hij 12 volgelingen aan die zijn eerste afgezanten zouden zijn en die hij zou onderwijzen.

 Die afgezanten staan bij Lucas echter niet boven de menigte maar er tussen. Heel nadrukkelijk wordt verteld dat Jezus de berg afkwam. Jezus bad nooit in het openbaar, maar trok zich altijd terug om te bidden. Dat gaat nu eenmaal beter in de stilte dan in de drukte vooraan in de kerk, op de TV of de hoek van de straat.

Gezanten die mooi bidden zodat iedereen het kan horen, ja die zelfs oproepen om met hen mee te bidden tot God, zijn dan ook geen afgezanten van Jezus van Nazareth. Het beeld van het genezen van mensen in een grote menigte en van een grote menigte van mensen is iets wat typisch voor het Evangelie van Lucas is. Die mensen verzamelden zich rond Jezus, zijn afgezanten, zijn leerlingen en iedereen die met die beweging mee wilde doen. Die nadruk op de Liefde maakte dat er kracht van Jezus uit ging. Nooit hoefde je je buitengesloten te voelen. Nooit had je het gevoel niet mee te kunnen komen, niet gezien of niet gehoord te worden. Nee lammen gingen lopen, blinden konden zien en doven konden horen werd er gezegd. Mee doen in een beweging die zich bekommerd om medemensen kunnen we nog steeds, zeker als je arm bent, dan heb je immers niets te verliezen. Gewoon vandaag je medemensen gaan helpen. Ogen open, oren open en in beweging komen. Daar gaat altijd kracht van uit.

Voor mensen die regelmatig collecteren voor een goed doel is het een bekend verschijnsel, je haalt meer op in een wijk met arme bewoners dan in een wijk met rijke medemensen. Arme mensen hebben nu eenmaal niets anders te verliezen dan de liefde voor elkaar en die liefde hebben ze hard nodig om te kunnen overleven. De armen weten hoe het is om door de woestijn te trekken, je hebt elkaar en de liefde voor elkaar, meer dan hard nodig. Jezus van Nazareth wist dat en spreekt hen in dit gedeelte moed in.

“Gelukkig zijn jullie” vertaalt ook de Nieuwste Bijbelvertaling uit 2021. “Zalig” heette dat in oudere vertalingen en trouwens ook nog in de Naardense Bijbel. “Makarios” staat er in de oorspronkelijk Griekse tekst en ouderen onder ons denken gelijk aan een Cypriotische Bisschop die zijn volk vrij maakte van Griekse en Turkse overheersing en naar onafhankelijkheid voerde. Tegenwoordig moeten we de mensen van zijn eiland helpen, ze dreigen anders zo arm te worden dat wij er last van krijgen. En we  mogen hopen dat de mensen op het eiland elkaar weer gaan verstaan zoals ze onder Makarios deden en weer een land weten te vormen.

Maar ook zonder dat we er last van kunnen krijgen zouden we moeten willen dat er handen uitgestoken worden om de armen in Europa te helpen. Want ook economische verschillen kunnen tot oorlog leiden. Prestige en macht zijn andere factoren waar we in deze dagen rekening mee moeten houden. Maar de Bijbel kiest voor de vredestichters, voor hen die hongeren en dorsten naar gerechtigheid. Wij kunnen kiezen, waar kiezen we voor, voor de macht van het uiterlijk vertoon en de mooie woorden, of voor de liefde voor de naaste zonder er wat voor terug te vragen. Elke dag kunnen we daar weer opnieuw mee beginnen, ook vandaag.

De Bijbel belooft ons dat de gelukkigen die door Jezus gelukkig zijn verklaard en die zoals Jeremia ons voor houd niet achter de mooie woorden van de waan van de dag aanlopen het uiteindelijk zullen winnen. Dat de aarde uiteindelijk een paradijs zal worden waar alle leed geleden en elke strijd gestreden is. Dan wordt de aarde zo mooi dat God hier zelf zal willen wonen. Laten wij afgevaardigden zijn van die beweging en proberen iedereen daarin mee te krijgen.

Amen

Advertentie

Read Full Post »

Preek voor 6 februari in de dorpskerk Schagerbrug

Lezen: Jesaja 6:1-8

Lucas 5:1-11

Gemeente,

Die Koning Uzzia had wel 52 jaar geregeerd. Dat is een hele lange tijd. Zeker als het niet goed gaat in een land, tenminste goed en niet goed in de ogen van profeet. Onder deze koning immers waren de rijken, die akker na akker samenvoegden, steeds machtiger geworden. Onder deze koning was het volk op zoek gegaan naar genot om het genot zonder om anderen te denken, zonder te willen delen. Een profeet die al een hele tijd het volk oproept om zich te keren naar de leer van Mozes zoals die in de Tempel wordt bewaard, een profeet die de Tempel in Jeruzalem nog wil laten functioneren zoals die Tempel is bedoeld, een plaats om samen te komen voor maaltijden met de armen en de vreemdelingen, zal vast dromen dat nu de Koning dood is er een nieuwe tijd zal aanbreken.

In een wereld vol onrecht, waar de kloof tussen arm en rijk steeds groter werd, waar rijken de dienst uitmaken en de wet kunnen verzetten in eigen voordeel, een wereld waar onrecht en corruptie heersen, is het verschil tussen de prachtige Tempel en de wereld daar buiten wel erg groot. Het zijn de engelen die op de ark zijn geplaatst die Jesaja aan het spreken brengen. In die ark liggen immers de hoofdlijnen uit de leer van Mozes opgeborgen, je zult je naaste lief hebben als jezelf.

Er zullen vast mensen geweest zijn die naar die droom van de Profeet wilden luisteren. Maar tevergeefs. De boodschap is dat nu de Koning dood is er niks zal veranderen, omdat het niet alleen om de koning gaat. Je bent misschien aangestoken door de gloed van de Tempel en haar bedoeling, je snapt best hoe de Wet van delen en rechtvaardigheid in elkaar zit. Je kan er niet genoeg over praten maar vergeefs. Het volk zal je horen maar niet volgen. Dat is het visioen dat de Profeet krijgt. Ondanks die mooie tempel met die gouden cherubijnen, met al dat Goddelijke dat zo’n verheven ruimte vult, ondanks het feit dat je zwaar onder de indruk bent van de plechtige omgeving en het plechtige van je roeping, ondanks dat alles weet je dat het volk niet zal luisteren.

De dood van de Koning brengt niet het beloofde land waarin iedereen meedoet met de samenleving van je naaste liefhebben als je zelf. Jesaja krijgt de boodschap dat pas als het volk net zo gaat lijden als de armen al doen, pas als ze zelf weer slaven zijn net als de mensen die door hen worden uitgebuit, pas dan gaan de mensen het begrijpen.

 Dat was in de dagen van Jesaja en het was in de dagen van Jezus niet anders en het is in onze dagen nog net zo.

We lezen tot aan het begin van de volgende advent veel in het Evangelie van Lucas. We lazen al eerder in dit Evangelie en lazen toen het verhaal over Johannes de Doper die de mensen opriep een ander leven te gaan leiden, de mensen die dat wilden doopte in de Jordaan, en die vanwege zijn kritiek op Koning Herodes in de gevangenis belandde.

Ook Jezus van Nazareth had zich laten dopen en met hem zou er een nieuwe wereld opengaan. Thuis in zijn eigen stad was er geen gehoor en in Kafarnaüm waar hij heengetrokken was stroomden de mensen in zulke grote getale toe dat hij het er af en toe benauwd van kreeg. Er moest dus wat anders gebeuren. Het verhaal dat we vandaag lezen vertelt welke nieuwe wending de beweging van Johannes de Doper en Jezus van Nazareth kreeg. Opnieuw werd Jezus van Nazareth in de knel gebracht door het grote aantal mensen dat op hem af kwam. Om de ruimte te krijgen, om in elk geval te kunnen spreken, charterde hij de boot van Simon die net terug was van een nacht tevergeefs vissen.

Die Simon kende hij al want hij had er voor gezorgd dat de schoonmoeder van Simon weer mee kon gaan doen nadat ze een zware koortsaanval had gehad. Simon raakte ook nu danig onder de indruk van deze vreemde leraar. Maar toen die over het vissen begon trok er een glimlach over zijn gezicht. Wij kunnen het niet meer nalezen want de vertalingen vertalen keurig met meester, maar de schrijver van het Lucasevangelie gebruikt hier een zeer algemeen woord voor heer. Een dominee uit de stad vertaalde voor zichzelf dan ook met chef, in een vissersdorp zou men wellicht jawel schipper hebben gezegd.

Simon deed wat hem werd gevraagd en ving meer dan hij ooit had gedaan, niet één maar twee schepen vol. En zo goed was Simon nu ook weer niet dus vroeg hij Jezus maar om te gaan. Dat was het keerpunt, als je gelooft in jezelf, zoals Simon geloofde dat hij tenminste een goede visser was, en er niet op uit bent van een ander te profiteren maar het zelf wil redden in het leven, dan kun je andere mensen overtuigen mee te doen in het Rijk van recht en vrede.Daarmee staat Jezus van Nazareth niet meer alleen als leraar, maar begint de opleiding van zendelingen die de wereld rondtrekken om iedereen er bij te betrekken.

Vandaag worden ook wij daartoe geroepen, doe het goede en overtuig de mensen om je heen ook om het goede te doen. In onze samenleving laten mensen zich nogal eens leiden door angst, vooral door angst voor mensen die anders doen en anders geloven. Voor angst was in de dagen van Jezus van Nazareth ook genoeg reden. Het zou uiteindelijk Johannes de Doper zijn leven kosten. Maar Jezus van Nazareth trekt zich kennelijk niks aan van mensen die angst zaaien en ook zijn nieuwe volgelingen zoals Simon laten zich niet leiden door de angst voor de gevolgen.

Waarom laten wij ons dan wel leiden door angst? Zijn we niet meer in staat om over het goede te praten? Of geloven we niet meer in het goede, in de mogelijkheid met andere mensen samen te leven en samen een samenleving op te bouwen waar iedereen mee kan doen. Deze week is de week van het overtuigen van mensen juist daarvoor te kiezen. Elke nieuwe dag kan het begin van een heel nieuw leven zijn, elke nieuwe dag is immers net zo nieuw als eens de eerste.

 Als de Heer ons dus vraagt wie te roepen om te laten zien wat dat nieuwe Koningkrijk nu eigenlijk voorstelt dan belijden gelovige Christen dat het antwoord is Heer stuur mij. Want wij geloven dat de aarde anders wordt, dat het uiteindelijk niet zal gaan om de winst, om de hoge positie, de grote van het jacht of het huis dat je hebt maar dat het zal gaan om de liefde voor de mensen, vooral voor de minsten op aarde, dat het ook zal gaan om een aarde waar iedereen kan leven, waar vrede is en honger verdwenen. Niet zo lan g geleden lieten de kinderen zien dat ze daarvoor in beweging willen komen en dat ze daarvoor naar school gaan. Ze houden op met naar school gaan als wij de komst van die aarde tegen willen houden en liever de dividenden en winsten hoog willen houden. Luisteren naar de roep van de Heer u in te zetten voor de minsten helpt. Is het vandaag niet dan morgen of in de na ons komende geslachten. Laat u dus roepen en ga aan de slag, totdat hij komt.

Amen

Read Full Post »